ściśle powiedziawszy
  • Co się robi z wypowiedzią?
    20.12.2017
    20.12.2017
    Szanowni Państwo,
    czy poprawna jest łączliwość udzielić wypowiedzi? Jeśli nie, jakiego innego czasownika można użyć?

    Pozdrawiam
  • elfy i elfowie
    4.02.2002
    4.02.2002
    Moje pytanie dotyczy mianownika i biernika l. mn. rzeczownika elf. We wszelkich słownikach jako poprawna sugerowana jest końcówka -y (a więc elfy). Tymczasem Marek Gumkowski w jednym z wydań Władcy Pierścieni J. R. R. Tolkiena wprowadził formę elfowie, tak to motywując:
    Wspomnieć także należy o modyfikacji innego rodzaju: rzeczownikowi elf w mianowniku i bierniku liczby mnogiej nadawana jest tu męskoosobowa forma elfowie, nie figurująca w słownikach języka polskiego. Odważono się na takie odstępstwo od językowych prawideł zarówno dlatego, że w odniesieniu do postaci określanych tym mianem są tu zawsze stosowane formy gramatyczne przynależne istotom ludzkim (a więc oni, nie one; zrobili, nie zrobiły), jak i z chęci naśladowania w tej mierze decyzji autora, używającego nieprawidłowej w angielszczyźnie formy liczby mnogiej elves (zamiast elfs) i toczącego o to zażarte boje ze skrupulatną korektą. Tolkien chciał w ten sposób odświeżyć sens słowa, które – jak pisał – „z biegiem czasu skarlało i dziś kojarzy się raczej z fantastycznymi duszkami”. W polskim przekładzie forma elfy została pozostawiona wyłącznie w kilku miejscach jako zbiorowe określenie ludu czy też szczepu (np. Elfy Szare, Elfy Leśne – ale już: Elfowie Wysokiego Rodu). Podobnie, choć w sposób nie tak konsekwentny, wprowadzone zostały, jako oboczne, formy krasnoludy i krasnoludowie.

    Swego czasu temat ten wzbudził żywą wymianę zdań na „Forum dyskusyjnym miłośników twórczości J.R.R. Tolkiena”. Tu chciałbym spytać, co Państwo sądzą na temat takiej innowacji językowej, jej zasadności i poprawności. Czy da się tu w ogóle jednoznacznie rozstrzygnąć problem, czy też wybór jednej z form jest li tylko kwestią gustu użytkowników języka?

    Z tolkienowskim pozdrowieniem,
    Ruginwaldus
  • imiesłów przysłówkowy
    28.12.2007
    28.12.2007
    „Idąc do szkoły, padał deszcz” – to podręcznikowy przykład błędu: czynności wyrażone imiesłowem i orzeczeniem powinna wykonywać ta sama osoba. Jak pogodzić to z frazą wracając do (tematu). Na przykład: „A wracając do naszej wczorajszej wycieczki (*) padał deszcz”. Czy to jest poprawnie? Czy w miejscu oznaczonym (*) wolno pominąć wszelkie wyrażenia typu trzeba powiedzieć, że lub chciałbym nadmienić, że? Jeśli tak, to jaki znak interpunkcyjny będzie w tym miejscu właściwy?
  • Na Ursus
    9.12.2019
    9.12.2019
    Zwracam się z ogromną prośbą o pomoc w rozstrzygnięciu sporu, który ściśle dotyczy języka polskiego. Mój dylemat wiąże się ze sformułowaniem na ursus, ostatnio coraz częściej to słyszę i zastanawiam się nad poprawnością tych dwóch słów razem. Wiem, że mówi się, że jedzie się np. na Toruń i dotyczy to wtedy kierunku, to tak jakby powiedzieć, że jedziemy w stronę Torunia, ale czy mając na myśli ursus jako cel naszej drogi możemy powiedzieć, że jedziemy na ursus? Stąd moje pytanie, czy jeżeli mam zamiar powiedzieć, że jadę do ursusa to mogę równie dobrze użyć sformułowania jadę na ursus i oba użycia będą równoznaczne oraz poprawne?

    Z poważaniem,
    młoda osoba chcąca dociec prawdy
  • zleksykalizowane użycia imiesłowu przysłówkowego
    3.12.2012
    3.12.2012
    Moje pytanie dotyczy imiesłowu podsumowując. Zastanawiam się, czy błędem jest użycie go w zdaniach typu: „Podsumowując, ten debiut był wyjątkowo udany”, „Podsumowując, X stworzył dzieło wyjątkowe”. Spotkałam się z zarzutem, że jest to niepoprawne, gdyż łamie zasadę jednego podmiotu. Według mnie podsumowując w tym wypadku ma inną funkcję – jak np. zwrot krótko mówiąc – zatracił pierwotne znaczenie. Jeśli mam rację i jest to poprawne, jakich znaków przestankowych mogę użyć po imiesłowie?
  • alpaki z Andów

    24.09.2022
    24.09.2022

    „Alpaki z chilijskich And (czy Andów)” jaki to przypadek? Jest to dopełniacz? Skąd? Z Andów? Dopełniacz dla „Tatr” brzmi „Tatr”. Ale czy w zdaniu „Alpaki z chilijskich And” potrzeba mi dopełniacza?

  • Asyż – asyski?
    21.06.2010
    21.06.2010
    Szanowni Państwo!
    W dostępnych słownikach znajduję sprzeczne informacje dotyczące formy przymiotnikowej od rzeczownika Asyż. Większość z nich informuje, że przymiotnika i nazwy mieszkańców nie tworzy się, ale są i takie, które podają formę asyski. Osobiście bardziej wiarygodna wydaje mi się pierwsza wersja. Czy jest tak rzeczywiście? I jak np. w takim kontekście rozumieć formę paryski od zakończonego podobnie jak Asyż słowa Paryż?
    Z wyrazami szacunku,
    Aleksandra Marczuk
  • BTS, ale build to suit (built to suit)
    18.02.2019
    18.02.2019
    Szanowni Państwo,
    w publikacjach branżowych na temat rynku magazynowego pojawia się określenie build to suit jako rodzaj magazynu budowanego przez deweloperów na zamówienie klientów. W publikacjach prasowych nazwa pojawia się pisana zarówno dużą, jak i małą literą. Jaka jest poprawna pisownia?

    Z góry dziękuję za odpowiedź.
  • Cieszę się, że panią widzę, Kasiu
    28.12.2013
    28.12.2013
    Czy łączenie zwrotu pan/pani z imieniem jest zgodne z polskim uzusem? Chodzi mi np. o zdanie: „Cieszę się, że panią widzę, Kate”. Na polskim podwórku się z nim nie spotkałam, ale przy tłumaczeniu dialogów (rozmowa dość formalna, imię musi zostać, żeby było wiadomo, kto do kogo mówi) byłoby idealne. Proszę o rozstrzygnięcie i pozdrawiam serdecznie
    Dorota
  • Co najmniej minus 10 stopni
    26.02.2016
    26.02.2016
    Szanowni Państwo,
    w języku potocznym często słyszę, że jest co najmniej -10 stopni, kiedy ktoś ma na myśli, że jest -10 stopni lub mniej. Przyznam, że lekko mnie to kłuje. Wolę mówić, że jest co najwyżej -10 stopni lub że jest co najmniej 10 stopni mrozu.
    Czy uważają to Państwo za objaw puryzmu i zbyt logicznego podchodzenia do języka i z praktycznego punktu widzenia nie widzą niczego niewłaściwego w pierwszej wersji? A może co innego w normie potocznej, co innego we wzorcowej?
    Czytelnik
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego